Genel İşletme

Genel işletme

Ünite 1 işletme kavramı

Ekonomik sistem:bir ülkenin sahip olduğu kaynakların,gereksinme ve isteklerinin karşılanması amacıyla,vatandaşları arasında dağılımını temel alan kurallar bütünü.

Planlı ekonomide:üretim faktörlerinin tümü veya büyük kısmı devlet denetiminde,üretim ve dağılım kararları devlet tarafından verilir.

Pazar ekonomisi:üretim ve kaynak dağılımı,arz-talep dengesine göre bireyler yani üretici ve tüketiciler tarafından verilir.

Karma Pazar ekonomisi:2 sistemin özelliklerini taşır.

Üretim öğeleri:gereksinmelerin karşılanması amacıyla mal ve hizmet üretiminde yararlanılan,bir ülkenin sahip olduğu temel kaynaklar.

1-Emek(işgücü) :işletmelerde üretimi ortaya koyan insan kaynağı.
2-sermaye ::mal ve hizmet üretimini destekleyen servet.

3-girişimci:mal ve hizmet üretimi için üretim öğelerini bir araya getirilmesini sağlayan kişi.temel amacı kardır,risk de üstlenir.

4-doğal kaynaklar :doğadan elde edilen,doğrudan veya işlenerek kullanılan her tür madde.

5-teknoloji:mal ve hizmet üretimi için kullanılan yöntemler.

Gereksinme ve isteklerin süreklilik taşıması,kaynakların yetersizliğini yaratan bir başka etkendir.insanların gereksinmelerini gidermek yönünde davranışta bulunması talebi doğurur.talep,satın alma gücü bulunan bireylerin ekonomik mal ve hizmetlere karşı gösterdikleri istekleridir.

mala karşı talepten söz edebilmek için bir arada bulunması gereken koşullar: 1-mala karşı duyulan gereksinme yada istek 2-malın karşılığını ödeme isteği 3-karşılığı ödeyebilecek gelir düzeyi.

Talep karşısında işletmelerin,tüketicilerin gereksinmelerini karşılamak üzere mal ve hizmet sunumunda bulunmaları arzdır.
Talep ve arz, gereksinmelerin giderilmesi için,tüketici ve üreticilerin bir araya geldiği ekonomik bir davranıştır.insan gereksinmelerini ve isteklerini gidermeye yarayan somut araçlara mal denir,üretilmesi için çaba ve emek harcanan araçlardır.

1-ekonomik olmayan mallar (serbest mallar):üretimi için hiçbir çaba ya da örgütlenme gerektirmeyen ve doğada hazır bulunan mallar.

2-ekonomik mallar:üretimi için emek harcanan mallar

.a-gereksinmeleri giderme yönünden (1-tüketim malları(gereksinmeleri doğrudan doğruya giderebilen. Ve
2- üretim yani yatırım malları : başka bir malın üretilmesi için gerekli olan mallar.)
şeker ve un evde kullanıldığında tüketim malı olur ama bisküvi fabrikasında üretim malıdır.

b-kullanım süreleri yönünden ( 1-dayanıksız mallar : bir kez yada kısa kullanım sonunda tüketilip yok edilen. 2 -dayanıklı mallar :uzun süreli kullanımla,yavaş yavaş yok edilen mallar.)

insan gereksinmelerini karşılayan ancak somut olmayan araçlara hizmet denir
.mal ve hizmetlerin sağladığı yararların kullanılması tüketimi ifade eder.tüketim işlemini gerçekleştiren birey yada örgütlere tüketici denir.
son tüketici:kişisel yada aile gereksinmeleri nedeniyle bir mal yada hizmeti satın alan birey yada kuruluştur.
endüstriyel tüketici:üretim,yeniden satma yada işletme kurma amacıyla satın almada bulunan birey yada örgütlerdir.
Bireyin ekonomideki rolü kaç yönlüdür? 1-tüketicilik 2-üreticilik

Bireylerin tüketiciliği nelere bağlıdır? 1- Toplumların genel yapılarına 2-gelir düzeylerine 3- kişilerin bu yapıdaki konum ve tutumlarına

Tüketicilerin davranışlarını neler etkiler? 1-toplumsal sınıflar 2-aile 3-referans kümeleri 4-kültür.

Etkenlik: 1- teknik etkenlik:işletme faaliyetlerinin belirlenen niceliksel standartlara ulaşabilme derecesi , belirli bir işi en ucuz yoldan yerine getirmek yada belirli bir çıktıyı elden gelen en düşük girdi ile sağlayabilmek. 2-ekonomik etkenlik:işletmelerin ellerinde bulunan kıt kaynakların en iyi biçimde kullanımına yöneliktir. 3- işletme biliminde etkenlik:belirli bir girdi ile en yüksek çıktının elde edilmesi,belirli bir çıktı düzeyinin en düşük girdiyle sağlanabilmesi.

Verimlilik:üretimden elde edilen çıktıların fiziksel niceliklerinin üretimde harcanan girdilerin fiziksel niceliklerine oranı.işletmenin etkenlik derecesini ortaya koyar.

Verimlilik = çıktı(üretilen mal veya hizmetler) / girdi (işgücü,sermaye,doğal kaynaklar)

Ekonomiklik:rasyonellik:üretimin satış tutarının üretimin maliyet tutarına oranlanması.satış niceliğinin artması + ,satış fiyatlarının artması + ,maliyet giderlerinin + yükselmesi durumunda ekonomiklik artmış + olur. Öte yandan satış niceliği ve satış fiyatı aynı düzeyde iken maliyet giderlerinin düşmesi ekonomikliği artırır.

Karlılık:rantabilite:belirli bir zaman kesiti içinde ,işletme faaliyetleri sonucunda elde olunan toplam net karın,o zaman kesitinde kullanılan kapitale oranı.

Mal ve hizmet akışı: işletmelerden--------------.tüketiciye doğru gerçekleşir.bu akışın sürmesi için tüketicilerden de işletmeye doğru para akışı olmalıdır.

Devletin işletmelerle tüketiciler arasındaki ilişkiye katkısı mal ve hizmetler aracılığıyla gerçekleşir.devletin katkıları vergi olarak geri döner.tüketiciler işletmeler için işgücü pazarı oluşturur .bu katkı onlara ücret olarak geri döner.

İşletme:insan gereksinmelerinin karşılanması için mal ve hizmet üretiminin gerçekleştirildiği iktisadi birimdir.
Ekonomik bir mal veya hizmet üretimi için üretim faktörleri bir araya getirilir.
Amaçlarına göre işletmeler:1-kar amacı güden 2-kar amacı gütmeyen

Girişim:başkalarının gereksinmelerini karşılamak üzere ,pazarı olan ve pazarda fiyatı oluşan ekonomik mal ve hizmetleri ortaya koymak ve sahibine kar sağlamak amacını güden bir işletmedir.
Girişimin temel amacı nedir? Kar sağlamak

Girişimci:gereksinmeleri karşılamak üzere iktisadi mal ve hizmet üretiminin gerçekleştirilmesi için üretim faktörlerini bir araya getiren kişi.

Girişimcinin temel özellikleri nelerdir?

1-üretim araçlarını sağlayıp üretime yöneltme 2-ortaya çıkabilecek riskleri üstlenme.
Girişimcilerin işlevleri nelerdir ?

1-yeni ürünler ortaya çıkarmak 2-yeni üretim yöntemleri geliştirip,uygulamak 3- endüstride yeni ve gelişmiş örgütlenmelere gitmek 4-yeni pazarlara açılmak 5-yeni girdi kaynakları bulmak 6-yönetim ve çalışanlar arasındaki ilişkileri artırmak 7-işletme ile kamu ve devlet arasındaki ilişkileri düzenlemek.

Yönetici: başkalarının gereksinmelerini karşılamak üzere mal ve hizmet üretimi için üretim faktörlerinin bir araya getirilmesini yöneten kişi.kar ve zarardan doğrudan etkilenmez.

Özel girişim: bireylerin,devlet müdahalesi olmaksızın ,kendi ekonomik çıkarları doğrultusunda davrandığı bir sistem.

Özel girişim sistemlerinin unsurları:
1-özel mülkiyet hakkı,bireylerin taşınır ve taşınmaz değerleri satın alma,sahip olma,kullanma ve satma hakkını belirler.
2-seçme özgürlüğü,tüketici ve üreticilerin ekonomik kararlarındaki serbestliği ifade eder.yasalara uygun olmak koşuluyla bireyler istediğini satın alabilir,istediği bireyi işe alabilir.
3-kar elde etme,kaynaklarını riske sokmak yatırıma girişenlerin,faaliyetler sonucunda oluşacak karda hakkı olduğu anlamını taşır.
4-serbest rekabet,2 veya daha fazla sayıda işletmenin aynı kaynaklara veya müşteri kitlesine yönelmesi durumunda ortaya çıkar.işletmeler arasındaki kaynaklardan veya pazardan daha fazla pay alma çabasını gösterir. Haksız rekabet yada rakipleri ortadan kaldırmaya yönelik eylemlere izin verilmez.

**
İŞLETME

ÜNİTE 2 İŞLETMELERİN ÖZELLİKLERİ

*************1.aşama *******.İşletme faaliyetlerinin başlangıcında nelerin belirlenmesi gelir? Temel ve alt amaçların *****

Amaçlar,işletmelerin ulaşmak istediği durumlardır.

İşletmelerde geleneksel olarak ortaya çıkan temel amaçlar nelerdir?
Kar elde etmek ve topluma hizmet

Kar:bir işletmenin belili bir dönem sonunda elde ettiği katıksız gelirlerin toplamıdır.elde edilen toplam gelirler ile toplam giderler arası olumlu farktır. Bu fark olumsuzlaşırsa zarar ortaya çıkar.

Özel amaçlar:1-uzun dönemli büyüme:temel olarak ,uzun dönemde en yüksek kara ulaşılmak istenir. 2-tüketicilere nitelikli mal sunma 3-çalışanlara uygun ücret verme 4-toplumsal sorumluluk

*************2.aşama: ****belirlenen amaçlara ulaşmak için yapılması gereken işlerin kararlaştırılması.*************

Amaçlara yönelik işler çeşitli ölçütler dikkate alınarak gruplandırılır.en fazla kullanılan ölçüt nedir? İşlerin değişik yönlerden benzerliklerini ortaya koymak.

Benzerlikler ilkesine göre gruplandırma yapıldığında hangi işler aynı bölümlerde toplanır?
1-üretim 2-pazarlama 3-finansman 4-personel 5-dağıtım
bu gruplandırma sonrası işletmenin bölümleri oluşturulur.

İşletmelerde uygulanan işlevlere ilişkin ilk bilimsel yaklaşım nedir?
Henri Fayol’ un görüşleri(Yönetsel kuramın öncüsü) Fayol’a göre işletmelerde geçerli işlevler:

1-Yönetim faaliyetleri(planlama,örgütleme,yöneltme,koordinasyon,denetim)
2-teknik yada üretim faaliyetleri
3-ticari faaliyetler(satın alma,satış,pazarlama)
4-finansal işlemler(gerekli fonların sağlanması ve yönetim)
5-muhasebe işlemleri(envanter,gelir-gider hesapları)
6-güvenlik faaliyetleri
işletmelerin işlevleri ile ilgili gruplandırma:
1-genel işlev-yönetim 2-türsel işlev 3-temel işlevler-üretim,pazarlama
4-kolaylaştırıcı işlevler-finansman,personel 5-destekleyici işlevler-muhasebe,ar-ge,halkla ilişkiler,ulaştırma,depolama.

İşletmelerde hangi işlevlerin uygulanacağı nasıl kararlaştırılır?
Üst yönetimin yaklaşımı,üretim konusu,sektör özellikleri,işletmenin içinde bulunduğu özel koşullar,büyüklük gibi unsurların etkisinde.

Üst yönetimin yaklaşım ve tercihinde neler etkilidir? 1-işlevlerin sayısı 2- öncelik sırası 3-kapsamı

Yöneticilerin eğilimi nasıldır?maliyetlerin yükselmesini istemezler,birbirine yakın işlevlerin aynı bölümde yürütülmesini isterler.

Mal üreten işletmede temel işlev nedir? Üretim
Ticaret yada pazarlama işletmesinde temel işlev nedir?başka işletmelerde üretilmiş ürünlerin alınıp bu ürünlere gereksinim duyanlara ulaştırılması yani pazarlanması.

İşletmelerin çevre ilişkileri: 1- iç(işletmeyi doğrudan etkileyen ve karşılığında işletme faaliyetlerinden doğrudan etkilenen unsurlar) ve dış çevre

İşletmelerin iç çevresinde yer alan temel unsurlar nelerdir?

1-sermaye sahipleri(işletmenin öz varlığını sağlayanlar,beklentileri kardır diğer beklentileri:işletme geleceğinin güvence altına alınması,Pazar payının artırılması,prestij kazanmak),2-yöneticiler ve çalışanlar (düşünsel ve fiziksel çaba harcarlar,farklı beklentileri vardır,doyurucu ücret,daha iyi çalışma koşulları,sosyal ortam,gelecek güvencesi,ödüllendirilme gibi.) ve onlardan kaynaklanan örgüt kültürü.

2-dış çevre :

devlet ve yasalar(işletme faaliyetleri yasalar çerçevesinde yürütülür.yasal düzenlemelere uygun hareket ederek devletin sağladığı çeşitli haklardan yararlanırlar),tüketiciler(beklentilerine karşılık verilmek zorundadır.Pazar araştırması yapılmalıdır.pazarda pay edinmenin ön koşulu: kalite,zamanlama,uygun fiyat),toplum yapısı(demografik ve kültürel özellikler toplumsal çevreyi belirler.)kültürü,rakipler(birbirleri hakkında bilgi sahibi olmalılar.işbirliği içinde rekabet de olabilir,çıkarları gereği anlaşabilirler,kartel,tröst,konsorsiyum ya da holding gibi birleşmelere gidebilirler.),tedarikçi işletmeler(işletmelere,üretim faaliyetleri için gerekli olan mal ve hizmeti sağlarlar.bunların katkı sağladığı konular:teknik donanım,ara mallar,işgücü,dağıtım,taşımacılık.),fiziksel çevre koşulları(yeryüzündeki doğal kaynaklar),diğer işletmeler(kredi veren bankalar,finans kuruluşları)

Dış çevre unsurları nasıl gruplandırılır? 1-yasal-siyasal çevre 2- toplumsal-kültürel çevre 3-ekonomik çevre 4-fiziksel çevre

İşletmeler:

1-üretilen mal ve hizmet çeşidine göre

(a-endüstri (üretim sürecinde ,kullanılan girdileri fiziksel yada kimyasal yönden değişikliğe uğratarak yeni bir mala dönüştüren işletmeler.)
b- ticaret (toptancılık,yarı toptancılık, perakendecilik)
c-hizmet (hizmet üretip pazarlayan her boyuttaki işletmeler))

2-üretim araçlarının mülkiyetine göre:

( a-özel kesim(üretim araçlarının mülkiyeti özel kesim elinde.belli amaçlar doğrultusunda,bir yada çok sayıda kişinin çeşitli oranlarda sermayelerini bir araya getirerek oluşturdukları kuruluşlardır.,her tür alan ve faaliyette bulunurlar.)

b-kamu kesimi (sermayenin çoğu yada tümü devlete yada kamu tüzel kişilerine aittir.kit gibi)

c-yabancı sermayeli(mülkiyet başka ülke girişimcilerinin elinde)

3-hukuki yapılarına göre:

özel işletmelerin hukuksal biçimleri: a-kişi şirketleri (1- tek kişi 2-adi şti. 3- koll.şti. 4- adi komandit şti.) b-sermaye şti.(1-a.ş. 2-ltd.şti. 3-sermayesi paylara bölünmüş komandit şti. 4-koop.şti.(dernek ve tesislerin şirketleri) )

kamu işletmelerin hukuksal biçimleri:

a-kitler (1-iktisadi devlet teşekkülleri, 2-kamu iktisadi kuruluşları )
b-yerel yönetim işletmeleri
c-katma bütçeli yönetimlerin işletmeleri
d-döner sermayeli işletmeler
-
yabancı sermayeli işletmeler

( a-6222 say.yasaya göre kurulanlar
,b-petrol yasasına göre kurulanlar
c-1567 say. Yasaya göre kurulanlar
d- uluslar arası anlaşmalarla kurulanlar)

4-ulusal köklerine göre

(a-ulusal (ülke sınırları içinde kurulmuş,kapital ve yönetim açısından başka bir ülkeye bağlı olmayan)
b-uluslar arası (yalnızca kendi ülkesinde değil başka ülkelerde de çeşitli dallarda faaliyette bulunan işletmeler.kapital yatırımları sınırlıdır,yönetimleri ana işletme yurttaşlarının elindedir.)
c-çok uluslu :(dünyayı bir tek Pazar olarak gören ve durumunu her yerde en kıvamlı kılmak için kaynaklarını oralara aktaran bir dünya şirketi.uğraş alanları:yerel olarak üretilen ya da dış alımı yapılan parçaları kullanan üretici işletmeler,yarı üreticilik yapan dağıtıcılar,bağlantılı satışlar biçimindeki ticaret işletmeleri) )

5-işletmeler arası anlaşmalara göre

başlıca anlaşma şekilleri:kartel,tröst,konsern,konsorsiyum,centilmenlik anlaşmaları,tam birleşme,holding .

6-diğer açılara göre : büyüklük,süreklilik,riske katlanma,yönetim biçimleri,alıcıların türü.

***********************

İŞLETME
ÜNİTE 3 İŞLETMELERİN KURULUŞU

İşletmelerin kuruluşunda yatırım kararı ile ilgili aşamalar:
1-Yatırım düşüncesi(pazarda istemin artması,işletmenin büyüme eğilimi,maliyetleri düşürme çabası,yeni bir mala geçiş,teknolojik yenileme gibi etkenler yeni bir yatırım düşüncesinin oluşmasını sağlar.ülkenin ekonomik yapısı,Pazar durumu,rekabet durumu,dışsatım ve dışalım olanakları,teknoloji,doğal kaynaklar da.),
2-yapılabilirlik(fizibilite)araştırmaları(kesin yatırım kararı alınmadan önce girişimcinin yapmayı düşündüğü üretim ve sermaye yatırımı ile ilgili olarak ekonomik,teknolojik ve finansal sorunlarla,kuruluş yeri sorunlarını çözmek için gerekli tüm bilgilerin sistemli şekilde elde edilmesi yapılabilirlik araştırması,bunların bir metin içinde toplanması da yapılabilirlik pojesidir.),
3-yapılabilirlik projesi,(ön proje oluşturulur.)
4-değerlendirme ve yatırım kararı,(işletmeci,işletmeyi kurma kararı verirken karlılık oranları üzerinde durur ,borç ödeme yeteneği,döviz etkisi,katma değer ölçütü,sermaye-hasıla oranı,sermaye yoğunluğu,emek verimliliği gibi değerlendirmeler yapılır).
5-kesin proje,(proje kabul edildikten sonra kesin proje biçimine dönüştürülür.kesin projede yer alanlar:işletmenin kapasitesi,büyüklüğü,hukuksal yapısı,yapılacak harcamaların ayrıntısı,alınacak her tür donanım,teknik özellikleri,maliyetleri.)
6-projenin uygulanması,(yatırım)(arsa alımı,donanımın kurulması,makine ve araç gerecin satın alınması,montaj.)(proje ve mühendislik tasarımlarının oluşturulması,görüşme ve sözleşmelerin tamamlanması,eğitim projesinin uygulanmasına ilişkin çalışmalar)
7-üretime geçiş aşaması(önce deneme üretimi)(malın uygunluğunun denetimi,arada fark varsa bunların giderilmesi)
yapılabilirlik projesindeki araştırmalar: ekonomik(kurulacak işletmenin ekonomik açıdan verimli ,karlı ve ussal olup olmadığının araştırılması.üretilmesi planlanan mal veya hizmete ilişkin talep ve Pazar payının kestirimi yapılır.),teknik araştırmalar(üretim süreci aşamalarının tanımlanması,üretim teknolojisinin seçimi,fabrika içindeki yerleşimi ,bakım ,onarım olanakları.),finansal araştırmalar,yasal araştırmalar,örgütsel araştırmalar(iş analizi,iş bölümü,uzmanlaşma,iletişim kanalları)
kuruluş yerinin belirlenmesi:
aşamalar:1-belli bir ülkenin sınırları içindeki belli bir bölgeyi seçmek 2-seçilen bu bölgenin içinde kalan belli bir noktayı saptamak 3-bu noktadaki bir arsada işletmeyi oluşturup,işletme için gerekli üretim araçlarını sağlamak ve işletmenin iç yerleşim düzenini kurmak
bölge seçerken değer verilmesi gereken etkenler:
1-hammadde (malın önemli bir bölümünün oluşmasına katkıda bulunan girdiler hammadde,öbürleri ise yardımcı madde yada malzeme adını alır.hammadde sağlanmasında süreklilik ve güvenlilik sağlanmalı,fiyatı elverişli olmalı,iyi bir ulaşım şebekesinin yanında olmalı.)
2-ulaştırma(taşıma) :rakip işletmelerin kuruluş yerine göre ulaşım açısından daha olumsuz bir durumda olunmamalı.taşımadaki beş temel yol:demir,kara,hava,deniz yolları,boru hattı.
3-pazara yakınlık
4-işgücü işçiliğin ürün maliyetindeki payını neler etkiler? Mekanizasyon ve otomasyon derecesi,işletmenin kapasitesi ve kapasite kullanımı,nitelikli işçinin tüm işçiye oranı,çevredeki ortalama işçi ücretleri.
5-enerji ve yakıt 6-su
7-iklim ve deprem iklim neleri etkiler?işletmede çalışanların sağlığını,çalışma yeteneğini,üretkenliğini.
İşletmelerin üretimlerini doğrudan etkileyen faktörler nelerdir? Isı derecesi,nemlilik derecesi,bunların değişme derecesi,çabukluğu
8-artıkların atılması
9-özendirme önlemleri 1-:enerji,ulaştırma ve haberleşme gibi altyapı yatırımlarının devletçe gerçekleştirilmesi şeklinde ve 2- özel kesime vergi ayrıcalığı yada indirimi sağlayarak.
10-öteki etkenler :yerel vergi,resim ve harçlar,işletmelerin katlanacakları parasal yükün boyutu işletmeleri belli yörelere çeker yada uzaklaştırır.ikinci etken:kültürel koşullardır.işletmeler birçok sanayi dalının bir araya toplandığı bölgelerde kurulursa pek çok üstünlük elde ederler.Buna dışsal ekonomiler denir.


*****************************
İŞLETME
ÜNİTE 4:İŞLETMELERİN BÜYÜMESİ

Büyümeden önce karar verilecek nokta nedir?işletme büyüklüğü

İşletmeleri büyüme sürecine zorlayan etkenler nelerdir?çevresel koşullar,tüketici kavramının değişmesi,rakip işletmelerin yeni teknolojiler ve büyük sermayelerle pazarda faaliyet göstermeleri.

İşletme büyüklüğünün belirlenmesinde etkili unsurlar nelerdir?işletmenin yönetim yeteneği,sosyal çevre,finansman kaynakları,ülke ekonomisi,faaliyet konusu,rakiplerin durumu.

Büyümenin olumlu sonuçları nelerdir?çalışanlardan daha yüksel performans alınabilir,daha verimli bir çalışma ortamı sağlanabilir.

Olumsuz sonuçları?iş yükü artışından dolayı çalışanlarda motivasyon azalması,büyümenin neden olduğu yüksek tansiyondan dolayı başarılı elemanların başarısız duruma düşmesi söz konusu olabilir.verim düşebilir
Hızla büyüme sürecine giren bir işletmenin,aşırı büyümeyi finanse edecek güce sahip olması gerekir.Dengeli ve tutarlı bir büyüme süreci sağlanmalıdır.

Büyüme nedenleri:

İşletme çevre baskısına karşı koyabilir,çevre uyma yeteneği artar,rakiplerle daha kolay mücadele edilir,kaliteli hizmet sunulur,finansal olanaklar artar,güç kazanır,üretimde miktar ve kalite artar,maliyetlerde düşme olur,ar-ge ye ağırlık verilir,tedarik kolaylığı kazanırlar,hammadde ve yardımcı madde alımı istedikleri miktarlarda gerçekleşebilir,stok yapabilirler,faaliyet gösterdikleri pazarların nitelik ve niceliği değişir.

Büyüme biçimleri:

Karlılığı artırabilmek için düşük maliyet ve farklılaşma üzerinde durulur.yeterli finansman kaynağı sağlandığında,işletmeler büyüme hedefine yönelirler.yöneticiler için büyüme güç,şöhret,statü kazanma için temel koşuldur.
Büyüme biçiminde dikkate alınacak konular:işletmenin mevcut durumu,faaliyet gösterilen endüstri dalı,üretilen mallara karşı olan talebin trendi,rakip işletmelerin büyüme modelleri,ekonominin gidişi.

1-iç büyüme:mevcut faaliyetleri genişleterek ve kendi kaynaklarına dayanarak.yeni finansman kaynaklarına ihtiyaç duyulur,büyümede borçlanma,oto finansman,yeni sermaye bulma yöntemleri uygulanır.kaynak bulununca üretim kapasitesi artırılır,yeni Pazar arayışına girilir.

a-yatay büyüme.aynı üretim dalında faaliyet boyutlarını genişleterek,fabrika sayısını artırarak.yatay büyüme şekilleri:
ürün farklılaştırılması (aynı ürünün değişik özelliklerle piyasaya sürülmesi. Amaç:marka imajını güçlendirmektir. ) ve
Pazar farklılaştırılması (farklı pazarlarda ürün yaygınlaştırılması.değişik bölgelerde,değişik tüketici gruplarına ulaşmak).

b-dikey büyüme:
geriye doğru (daha önce satın aldığı girdileri kendisi üretmeye başlar.bu büyümede dikkat edilmesi gerekenler:girdileri üretmek için yeterli kaynak ayıma imkanının olması,satıcıların yüksek kar oranıyla çalışması,girdilerin zamanında ve uygun kalitede tedarik edilmesi,satıcı işletme az olduğu durumda geriye doğru büyüme tercih edilir.) ve
ileriye doğru :işletmenin ürettiği malların tüketiciye geçmesi sırasında.işletmenin ürettiği mallar için satış organizasyonu kuması gibi. Bu tip büyümede gereken koşullar:üretilen mallar için dağıtım sistemi kuracak kaynak varsa,dağıtımda sıkışıklık,gecikme oluyorsa,pazarlama kanalı çok uzun ve yüksek fiyat gerektiriyorsa,işletme çok teknik bir ürün üretiyorsa,dağıtım kanallarındaki işletmeler uzmanlaşmamışsa,büyüyen bir endüstri dalında çalışıyorsa bu tip büyüme olur.

2-dış büyüme :kendi iç kaynakları yeterli olmadığında.genellikle birleşme şeklinde olur.

Dış büyümenin olumlu yanları nelerdir?tek başına yapılamayacak işler gerçekleştirilebilir,yeni teknoloji kazanımı kolaylaşır,kredi ve ilave finansman bulmak kolaylaşır,piyasa hakimiyeti ve rekabet kolaylaşır,tekelci durum yaratılabilir .

dikey birleşme :amaç:pazarda rekabet gücünü artırmak.iki tür gerçekleşir: 1-geriye doğru dikey (satın alınan işletmenin çıktısı,satın alan işletmenin girdisini oluşturuyorsa. Temel amaç:tedarikçi işletmenin denetimini veya sahipliğini sağlamak. Bu strateji ne zaman uygulanır?tedarikçilerin yüksek maliyetler getirmesi veya işletmenin girdi ihtiyacını zamanında karşılayamaması durumunda. 2- ileriye doğru dikey:dikey birleşme yapan işletmenin çıktısı,birleşme yapılan işletmenin girdisini teşkil ediyorsa.-işletmenin mallarını satan veya dağıtan işletmenin satın alınması ve denetimi.franchising anlaşması yapmak da ileriye doğru dikey birleşmedir.

Yatay birleşme:birbirinin aynısı olan malları üreten ve pazarlayan işletmelerin bileşmesi..amaç:daha fazla bölgede faaliyet göstermek,ürün çeşitlerini artırmak,üretim artışı ile maliyet indirmek,rekabete karşı daha güçlü olmak,tekelci olmak için.

Yatay birleşme,işletmelerin büyüklük açısından belli bir düzeye ulaşamamalarından dolayı,ekonomik bir şekilde kullanılamayan kaynakların kullanılmasını sağlar.personel daha verimli hale gelir.iyi hizmet sağlanır,düşük maliyetle çalışılır,Pazar genişletilir.

Sorunlar: organizasyon yapısı farklı ise örgüt kültürleri uyuşmayabilir.

Hukuki ve ekonomik açıdan birleşme türleri.

Kartel:aynı konuda çalışan 2 işletme birleşerek,tüketici aleyhine olarak kar artırımı için bir araya gelmişlerdir.üretim miktarı ve pazarlama konusunda anlaşma yapılır.maliyet yapıları birbirine yakın olmalıdır. Kuruluş konuları:

fiyat karteli:anlaşma ile aynı fiyattan satış yapılması.önce fiyat düşürülür,rakipler zayıflatılır, sonra fiyatlar birlikte yükseltilir.sabit bir fiyat üzerinden veya 2 fiyat sınırı arasında anlaşma yapılabilir.

Bölge karteli.pazarı bölümlendirerek belli bölgelerde kartele bağlı işletmelerin mallarının satılması.başarılı olmak için kendi bölge dışında satış yapılmaması gerekir.

Miktar karteli:üretim sınırlandırılmasına gidilerek fiyatın belli seviyenin altına düşmemesi sağlanır.tüketiciler yüksek fiyat ödemede zorlanırlar.

Konsernler: tipik bir tekelleşme yaratılır.tröste benzer anlaşmalardır.tröstte amaç.rekabeti önleyerek karı artırmaktır. Konsernde amaç.maliyet düşürmektir.konserne katılan işletmeler dikey büyüme halinde birbirini tamamlarlar.tüketiciler zarar görür.

Holdingler: bağımsızlıklarını kaybetmezler,amaç:oy çokluğudur.rekabeti ortadan kaldırmak yerine tam anlamıyla büyüme gerçekleştirilir.Hedef:başka işletmelerin hisse senetlerini almak,kontrolü ele geçirmektir.sonuçta ana şirket ve bağlı şirketler oluşurlar. Değişik konularda çalışan işletmeler birleşirler.ana şirket,,bağlı şirketlerin hisse senetlerini ele geçirerek,bu şirketlerin yönetiminde söz sahibi olur.

Tröst:amaç:büyüyerek pazarın daha büyük bir bölümünü ele geçirmektir.tröste dahil olan işletmeler bağımsızlıklarını tamamen kaybederler.
Anlaşmalı malı üretenler arasında yapılırlar.en yaygını:
yatırım tröstüdür.daha çok sermaye piyasalarının geliştiği ülkelerde görülür. Amaç:sermaye kaynaklarını bileştirerek büyümeyi sağlamak.en çok kar getireceği düşünülen işletmelerin hisse senetleri alınır.diğeri,

oylama tröstü: aynı konuda çalışan işletmelerin hisse senetlerini alarak,oy haklarını birleştirme amacındadırlar.

Tam birleşme:2 veya daha fazla işletmenin tek bir işletme haline gelmesidir.olumlu yanı:reklam,ar-ge,genel yönetim giderlerinde tasarruf sağlanır.

Satın alma yoluyla birleşme.farklı büyüklükteki işletmelerin,aralarında gerçekleştirdiği türdür.

Amaç:Pazar genişletmek,yeni pazarlar bulmak.
Yararları:kar artışı,rakiplerle daha iyi mücadele,sinerjiden doğacak verimliliği yönetmek,gelir artışı,yönetimde eksik kalınan konuları,satın alınan işletme yoluyla tamamlamak,ürün çeşitlemesi,büyümeyi daha kolay sağlamak.

Diğer birleşme türleri:konsorsiyum,centilmenlik anlaşması,konsolidasyon,stratejik birlikler,joınt venture

İşletmelerde küçülme:

İşletmelerin Büyümesi,İşletmelerde bazı temel amaçlar vardır. Devamlılığı sağlama, kâr ve büyümedir. işletmeler çeşitli nedenlerle büyümeye zorlanırlar. Bazı işletmelerin büyümenin sağlayacağı yararlara karşın, getireceği sıkıntılar ve olumsuzluklar yüzünden büyümeye karşı isteksiz oldukları görülmektedir.büyük örgütler daha iyi örgütlerdir.sonu olmayan büyüme doğal ve arzulanan bir süreçtir.etkin örgütlerin en iyi göstergesi tutarlılık ve uyumluluktur.
Bildiğin en iyi işi yap ilkesine göre,aşırı büyümenin yarar getirmeyeceği görülmeye başlandı.
Küçük de büyük kadar iyidir.gereksiz büyüme yöneticileri büyük sorumluluklar altına sokar.

küçülmeyle: işler daha az çalışanla yürütülür.verimlilik artar.

ünite 5
İŞLETME ÜNİTE 5

İŞ AHLAKI VE TOPLUMSAL SORUMLULUK
İşletmelerin ne gibi riskleri vardır ? ekonomik anlamda risk,etik kurallara uyum sağlama riski.
Etik:bireysel ahlak ve davranışsal alışkanlıklar.insanlar için neyin doğru ve iyi olduğunun ortaya konmasıdır.(törel kurallar)
Etik kavramı üzerinde uzlaşamamanın nedenleri nelerdir?
1-işletmeler içeriden ve dışarıdan çeşitli çıkar kümelerinin etkisi altındadır.
2- toplum büyük bir hızla değişmektedir.

Yasalar ve etik arası ilişki:
1-yasalar zamana göre değiştiğinden etikle bağlantıları da değişir.
2-yasalar kimi davranışları olumsuz görürken etik ilkeler olumlu olabilir.
3-yasalar ile toplumun etik standartları arasında önemli bir açıklık bulunur:yasalar toplumun gelişimine ayak uyduramaz.

Girişimcinin bu konudaki en önemli açmazı nedir? Yasa ile etik arası çelişki.

İşletmelerde etik açıdan sorgulanacak davranışlar:
1-işletme çalışanlarının yönetici denetimi dışında çeşitli sahtecilikler yapması:zimmet ve hırsızlık gibi.
2-bilinçli yada bilinçsiz yapılan: işine kendini vermeme,yanlışlara göz yumma.
3-yöneticilerin işletme çıkarları doğrultusunda başvurdukları girişimler:iş yaptırmak için rüşvet vermek,rakiplerle anlaşarak yüksek fiyat belirlemek,arz kısıtlamalarına gidilmesi gibi.
4-işletme çıkarı için sürekli olarak yasa ve etik sınırlarını aşmak:sağlığa,güvenliğe aykırı mal üretip,pazara sunmak,ambargo konmuş ülkeye el altından silah,uyuşturucu mal satmak gibi.

Toplumsal sorumluluk nedir? Bir işletmenin topluma karşı duyması gereken sorumluluklar.toplumla işletmeler arası bir toplumsal anlaşmadır.

Etik ise , bireysel karar almayı ilgilendiren ahlak kurallarıyla bağlantılıdır.
Hangi yönlerden söz konusudur?Ekonomik(uygun fiyat),hukuksal(yasalara uyum), etik(yasada belirtilmeyen ama toplumun beklediği davranış ve eylemler),gönüllü(katkılar,toplumsal etkinliklerin desteklenmesi ).

İşletmelerin verecekleri kararlar hangi nedenlerle çok karmaşık bir yapı gösterir?
1-etik kararların sonuçları başkalarını da ilgilendirir.bu kararlar dalgalar şeklinde yayılarak,işletme dışındakileri de etkiler.
2-etik sorunlara ilişkin alınacak işletme kararları çok çeşitli seçeneklere sahiptir.bu kararlar evet-hayır şeklinde oluşmaz.
3-etik sorunlara ilişkin işletme kararları çoğunlukla karmaşık sonuçlar doğurur.
4-çoğu işletme kararları belirsiz etik sonuçlar doğurur.etik risk olmaksızın bir kararın alınması söz konusu değildir.
5-etik konularındaki çoğu işletme kararı kişisel bir özellik taşır.girişimciler tümüyle işletme çıkarlarından soyutlanmış kararlar veremezler.

Etik çatışmalarının nedenleri:
1- bireylerin kişisel değer yargıları ile çalışılan işin ve yaşanılan toplumun değer yargıları arası çatışma.
2- Çalışanlarının amaçları ile işletmenin örgütsel amaçları arası çelişki.
3- Tüketicilerin güvenli ve nitelikli ürün istemleri ile üreticilerin yüksek karlar elde etme amacı.
4- Yöneticiler belli kişileri işe almak isterken,örgütte en nitelikli personelin alınması istemi.
5- Toplumda kadınlara ,belli kümelere de eşit iş fırsatı verme amacıyla çelişki.
6- İşin özellikleri ile örgütün kültürü arası çelişki.
7- Astlarla ilişkiler üstlerle ilişkilere göre daha çok çatışmaya yol açar.
8- İşletme çıkarları ile kişisel çıkarlar arası çatışma.
9- Yüksek fiyat ,tekelci fiyat uygulamaları.

Etik konularının sınıflandırılması:

1-çıkar çatışmaları :rüşvet ve hediye .
2-içtenlik ve doğruluktan sapma:tüm yasa ve düzenlemelere uyma zorunluluğu.yanıltıcı,aldatıcı olmama.
3-iletişim:bilginin akışı ve anlamının paylaşımı:reklam mesajları,çevre kirliliği,çalışma koşulları.
4-örgütsel ilişkiler:taklit

işletmelerde etik sorunlarla karşılaşacak taraflar kimlerdir?

1-işletme sahipleri,
2-işletme çalışanları(çalışma sırasında ortaya çıkan sorunların aktarılması,sabotaj,hırsızlık,cinsel taciz)
3-müşteriler(tüketici istek ve gereksinimlerini karşılarken uzun dönemli değerlerini de göz önünde tutmak).

Sorunların çıkabileceği işletme işlevleri nelerdir?

1-Yönetim(güvenli iş koşullaı,güvenli ürün,çevre korunması,ayrımcılık yapmama ,çalışanları örgütsel hedefler doğrultusunda örgütleme ve güdüleme.),
2-pazarlama(ürünlerin güvenli olması,reklam ve diğer tutundurma etkinliklerinin düzenlenmesi,fiyatlandırma,dağıtım kanallarının oluşturulması,reklamların aldatıcı olmaması,fiyat düzeylerinin gerçekçi olarak saptanması)
pazarlama nedir? Tüketicileri doygunluğa ulaştıracak mal ve hizmetlerin sunulması eylemi.
3-muhasebe( muhasebe görevlileri,muhasebe müşavirlik büroları arası rekabet,gizli fiyat uygulamaları,düşük ücretler,daha az vergi verme yollarının bulunması talebi)
4-finansman(finansal kaynakların nasıl sağlandığı ve kullanıldığı,finansal durumun ilgililere nasıl aktarıldığı).

Etik davranışların denetlenmesi:

1-Etik davranışlar,örgütsel davranış standartları ve etik ilkeleri koyarak özendirilebilir.
2-Düzeltici eylemlere başvurulabilir:ödül ve ceza sistemi.
3-etiğe ilişkin işletme stratejilerinin yaşama geçirilmesi için uygun kaynakların ve standartların kullanılması gerekir.bu stratejilerin yaşama geçirilmesindeki aşamalar
a-örgütleme:işletmelerin etik amaçlarına etkin biçimde ulaşması için kaynakların sağlanıp ve eylemlerin belirlenmesi.
b-eşgüdüleme :örgütsel amaçların desteklenmesi için çalışanların eylemlerinin düzenleştirilmesi,uyumlaştırılması.
c-güdüleme:bireylerin belirli amaçlara ulaşmaları için özendirilmesi.
d-iletişim

etik normlar:

1-caux round table:
oluşturanlar:ABD,Japonya,Avrupa
kuruluş amacı:ticaretteki yükselen gerilimin düzene
kurucular:1986 yılında philips elektronic başkanı ile INSEAD başkan yardımcısı
çalışma alanı:üye ülkeler arasında temel ekonomik ve toplumsal ilişkilerin geliştirilmesi ve öteki ülkelere karşı duyulan acil ortaklaşa sorumlulukların belirlenmesi.dünya barış ve düzenini etkileyen toplumsal ve ekonomik saldırıların azaltılması.

Bu yuvarlak masa oluşumunun kuralları:

1-ilkelere giriş,
temel konu;işletmelerin politikalarından ve eylemlerinden sorumluluk duymak ve karşılıklı çıkarlara ve güvene dayanmak.hem yerel hem de küresel düzeyde,ortak değerlerin ve refahın paylaşımının önemi.işletme kararlarında ahlaki değerleri öne alan ilkelere uyulması.

2-genel ilkeler;
işletmelerin sorumluluğu:
bir işletmenin toplum için değeri nasıl ölçülür? O işletmenin yarattığı değer ve sağladığı işgücü ile tüketicilere sunduğu mal ve hizmetlerin nitelikleri ve uyumlu fiyatları ile.
İşletmeler yarattıkları serveti müşterileri,çalışanları ve pay sahipleri ile bölüşerek bunların yaşamlarını geliştirmede rol oynamalıdır.
İşletmeye girdi verenlerin ve rakiplerin beklentileri nedir?
İşletmelerin yükümlülüklerini dürüstlük ve güvenilirlilik içinde yerine getirmeleri.

İşletmelerin ekonomik ve toplumsal etkileri: yabancı ülkelerde mal ve hizmet üretmek ya da satmak için kurulan işletmeler,bu ülkelerin toplumsal gelişmelerine istihdam yaratarak ve halkın satın alma gücünü yükselterek katkıda bulunmalıdır.insan haklarına,eğitime,refaha,yaşam koşullarına katkıda bulunmalıdır.tüm dünya toplumuna katkıda bulunmalıdır.

İşletme davranışları: işletmeler içtenlik,dürüstlük,gerçekçilik,sözünü tutma,saydamlık ilkelerine bağlı olmalıdır.uluslar arası işlemlerde etkinlik ve süreklilik sağlayacaktır.

Kurallara uyum:
Neden gereklidir? Ticari kısıtlamalardan kaçınmak,özgür bir ticareti gerçekleştirmek,rekabette eşit koşullar sağlamak,dürüstlük ve eşitlik oluşturmak için.

Ticari anlaşmaları desteklemek.gatt,dünya ticaret örgütü gibi uluslar arası anlaşmaları desteklemelidir:işbirliği

Çevreye saygı:çevreyi koruma,geliştirme,doğal kaynak israfını önleme.

Yasal olmayan işlerden kaçınmak:rüşvet,dolandırıcılık olmamalı.


3-işbirliği ilkeleri :

müşterilerle ilgili ilkeler:tüm üreticilere aynı değeri vermek.
Diğer sorumlulukları:mal ve hizmette yüksek nitelik sunmak,en yüksek nitelikte hizmet vermek,sağlık ve güvenliğe zarar vermemek,çevrenin bozulmasını engellemek,pazarlama ve reklamda dürüstlük.

İşletme çalışanları ile ilgili ilkeler.çalışanların çıkarları korunmalı.yaşam koşullarını geliştirecek iş alanları açmak,ek ödemeler yapmak,sağlık ve değerini koruyacak iş koşulları sağlamak,iletişimde içtenlik,bilgi paylaşımı,istek ve yakınmaların değerlendirilmesi,iyi niyetli uzlaşmalar,ayrımcılık yapılmaması,işsizlik sorununa duyarlılık.

İşletme sahipleri ve pay sahipleri ile ilgili ilkeler.yatırımcıların güvenini sağlamak,profesyonel yönetim politikaları,gerekli bilgi aktarımı,yatırım varlıklarının korunup,değerinin artırılması,öneri ve yakınmaların göz önünde tutulması.

Girdi sağlayanlarla ilgili ilkeler:yan sanayi ile güvene dayalı ilişki,fiyatlamada,lisans kullanımında,satışla ilgili haklarda dürüstlük,gerçekçilik,baskı ve zorlamada bulunmamak,uzun dönemli,tutarlı ilişkiler,bilgi paylaşımı,bedelleri zamanında anlaşma koşuluna uygun ödemek,insanca ilişkiler.

Rakiplerle ilgili ilkeler: ticaret ve yatırım için açık pazarları desteklemek,yararlı rekabeti özendirmek.

Toplumla ilgili ilkeler: insan hakları ve reformların gelişmesine katkı,insan haklarına ve demokratik kuruluşlara önem verilmesi,kalkınmaya destek,çevrenin korunması,barışı,güvenliği desteklemek,kültüre önem verilmesi.

ünite 6 yönetim kavramı

Yönetime konu olan ilk kurum : Aile

Sonra : birbirine yakın olan ailelerden oluşan kabile,kabile içinde örgütlenmiş savaşçı birimler(ordu).

Son aşamada: devlet

Sosyologlara göre yönetim : Bir sınıf ve statü sistemi
Siyaset bilimcilere göre yönetim:devlet yönetimi veya iktidarın örgütlenmesi.
İktisatçılara göre yönetim:tabiat,emek ve sermayeyle birlikte üretim faktörlerini oluşturur.
İşletmenin verimlilik ve karlılığını belirleyen nedir? İşletmenin yönetimi.
Yönetim ve organizasyon düşünürlerine göre yönetim:başkaları aracılığıyla amaçlara ulaşmak ve iş görmek.

Yönetim:amaçların etkili ve verimli bir şekilde gerçekleştirilmesi amacıyla bir insan grubunda işbirliği ve koordinasyon sağlamaya yönelik faaliyetlerin tümü.bir grup faaliyeti ve sosyal bir olgudur.

Yönetimin odaklandığı noktalar:ortak bir amacın olması,bir insan grubunun bulunması,işbirliği.

Yönetim tipleri(bu süreci işleten gruplar açısından):

1-Ailesel yönetim :bir işletme yönetiminde,sahipliğin,temel politik karar organlarının ve hiyerarşik yapının önemli bir kısmının belli bir ailenin üyelerinden oluşması halinde.
Üst yönetim kademeleri belirli aile bireylerine yada akrabalara açıktır.
Etkin olduğu iş kolları:küçük sanayi,perakendecilik,toptancılık gibi küçük ve basit organizasyonlar.
Görüldüğü toplumlar: ekonomik gelişme sürecine yeni girmiş ve eğitilmiş insan gücü kıt olan toplumlar.

2-siyasal yönetim : bir işletme yönetiminde,sahipliğin,temel politik karar organlarının ve önemli yönetim kademelerinin belirli siyasal eğilim ve ilişkilere sahip kişilerce doldurulmuş olması durumunda.

3-profesyonel yönetim : :bir işletme yönetiminde,sahipliğin,temel politik karar organlarının ve hiyerarşik yapının uzmanlık ve yetenek esasına göre seçilen kişilerce doldurulması durumunda.

Yönetim piramidi: bir işletmedeki hiyerarşik yönetim basamaklarını gösterir.

Basamakları:

1-tepe (işletme sahipleri,yönetim kurulu,genel müdür ve yardımcılar)(sorumlu oldukları:işletmenin bütünü ve genel yönetimi.) (görevleri.işletmenin genel politika ve stratejilerini belirleme,dış çevre ile etkileşimi yönlendirme)

2-orta (bölüm müdürleri ve yardımcılar)(görevleri:tepe ve alt yönetim arası köprü olmak,alt politikaların belirlenmesi ve karar alınması)

3-ilk basamak üretim işini fiilen gerçekleştiren ,işlerin yapılışını denetleyen ustabaşı,şef,gözetimci) (temel sorumluluğu: üretimin aksamadan ve verimli şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak .)


yöneticinin rolleri.

Minzberg’e göre yöneticilerin davranış ve rolleri.

1-bireyler arası rol

:a- sözde mevki sahibi,bir numaralı adam,törensel görevlere katılımcı.
b- Liderlik: iş görenin işe alımı,eğitimi,yerleştirilmesi,teşviki.
c-birleştirici rol:çıkar gruplarıyla ilişkiler ( kişisel bilgi kaynaklarını geliştirmek için)

2-bilgi sağlama rolü :

yönetici bilgi toplama ve dağıtma işlevini 3 rol aracılığıyla yerine getirir:
a-monitör olarak:bilgi kaynaklarının yerinin araştırılması(astlara soru sorarak,başkalarıyla ilişki kurarak)
b-dağıtıcılık:toplanan bilgilerin ilgili yerlere dağıtımı.
c-konuşmacı:birim ve birim dışını bilgilendirme.personele gerekli bilgi sağlanması,rakip örgütlerle sağlıklı,hızlı,etkili haberleşme kurulması,yürütülmesi.

3-karar almaya ilişkin rol:

a-girişimci rolü: şirketi geliştirme,genişletme işlevleri,değişim sürecini başlatmak.
b-uyuşmazlıkları çözümleyici rolü: kendi denetimi dışındaki durumlara( grev,iflas etmiş müşteri,sözleşme ihlali) tepkisini koyar,cevap vermeye çalışır.
c-kaynak dağıtıcı rolü:birimlerin hangi kaynakları elde edeceğine karar vermek,denge kurmak,örgütsel kaynakların nasıl ve kimlere dağıtılacağını kararlaştırmak,tüm önemli kararları süzgeçten geçirmek.
d-müzakerecilik rolü: işi danışma firması ile tartışıp çözümlemek.

Yönetsel yetenekler:

1-teknik yetenek:yapmakta olduğu işe ilişkin teknik bilgi düzeyi olması.

2-beşeri ilişkiler yeteneği.insanları istekle çalışmaya ve işbirliği yapmaya ikna edebilme.

3-kavramsal yetenek.gerekli bilgileri bir araya toplama,yeni planlar hazırlama,politikalar saptama,muhtemel sonuçları önceden tahmin edebilme.

Yönetim kavramının ortaya çıkışı:insanların topluluklar halinde yaşamaya başlamasıyla.


Bilimsel yönetimin doğuşuna katkısı olanlar:

R.Owen(sanayici ,19.yy.başlarında yönetimin öncülerinden ,fabrikada iş koşullarını iyileştirdi.,çalışanlar için çalışma saatlerini azalttı,fabrika işçilerine yemek yardımı yaptı.) ,
C.Babbage(bilim adamı ve matematik profesörü ) (1822 mekanik hesap makineleri buluşu) (eseri:yönetim açısından makineler ve imalatçıların ekonomisi) ,
H.V.Poor


Klasik yönetim teorisi ( 1930’lu yıllar ) ( dayandığı örgüt modeli:kapalı sistem)
Kapalı sistem örgüt modeli: çevre ile ilişkiler ve çevre etkileri dikkate alınmaz.
Klasik yönetim düşüncesinde 1930’lu yıllarda yönetim düşüncesinde insan ilişkileri yaklaşımı adlı yeni bir bakış açısı getirilmeye çalışıldı.

Aşağıdaki 3 yaklaşım da,etkinlik ve verimliliğin artırılması için hangi ilkelere uyulması gerektiğini araştırmıştır.

1-bilimsel yönetim:üretim süreçlerinin planlanması,kontrolü.
İnsan makinenin bir parçası gibi görülür,sistemler standartlaştırılmıştır,biri diğerinin yerine geçebilir.
Amaç.üretim artışı

Taylor’un çalışmaları: bilimsel yöntemi oluşturacak prensipleri ortaya koymaya başladı.yönetim sistemini üretim hakkında zaman etüdü üzerine dayandırdı.zaman etüdü çalışmalarıyla,1 işçinin en iyi işi en kısa zamanda nasıl yapabileceğini belirledi.eldeki mevcut araçlarla ne kadar işçiye ihtiyaç duyulduğunu araştırdı.

2-yönetim teorisi :hiyerarşik yapılanma

yönetsel teorinin öncüsü:Fayol (yönetimin tanımını yönetim fonksiyonlarına dayandırarak yapmış ve yönetimi ileriyi görmek,örgütlemek,kumanda temek,koordinasyon sağlamak ve kontrol etmek şeklinde tanımladı,yönetime ilişkin 14 ilke ortaya koydu.

Fayol J.L.Gibson a- ;yapısal ilkeler:işbölümü,yönetim birliği,merkezcilik,yetki ve sorumluluk,hiyerarşi ilkesi)
b-süreç ilkeleri: kumanda birliği,disiplin,adil ve eşit muamele,maaş ve ücretler,genel çıkarların kişisel çıkarlara üstünlüğü.
c-sonuçlarla ilgili ilkeler: düzen,personelin devamlılığı,insiyatif,birlik ve beraberlik


3-bürokrasi modeli :bürokratik iç etkinlik ve verimlilikle ilgilenilmesi ve dış faktörlerdeki değişikliklerin göz önünde tutulması.
Max Weber’in önerdiği yapısal ilkeleri içeren bürokrasi modeli: düzen ve disiplin
Weber,örgütsel yapılanmanın ve işleyişin belli hiyerarşik kurallara uygun biçimde gerçekleştirilmesi gerektiğini vurguladı.


Neo-Klasik (davranışsal ) yönetim teorisi

En önemli yönü:insan unsurunu ele alması.
Ana fikri:bir organizasyon yapısı içinde çalışan insan unsurunu anlamak,yeteneklerinden yararlanmak,yapı ile insan arası ilişkileri incelemek ,organizasyonda ortaya çıkan sosyal grupları ve özellikleri tanımlamak.
Temelini insan ilişkileri oluşturur.
Üzerinde durduğu konular:akılcılık,yapı ve uzmanlaşma.


Modern yönetim teorisi

Başlangıcı: 2.Dünya Savaşı’ndan itibaren

Kaynağı nedir? V.Bertalanff'in 1920’lerden itibaren başlattığı genel sistem teorisi

İleri sürülen görüş:olayları tek bir açıdan ve başka olay ve çevre şartlarından kopuk olarak incelemek yerine, her olayı belirli bir çerçeve içinde incelemenin ,olayları anlamada,tahmin etme ve kontrol etme açılarından daha etkin olduğu

Modern teori birden fazla disiplin ile ilgilidir ve pek çok bilimden faydalanır.
Bu yaklaşıma göre örgütler dış çevreyle de karşılıklı etkileşimde olan açık sistemlerdir.

Örgütler çevreden aldıkları girdileri bir dönüşüm süreciyle çıktı haline çevirerek çevreye sunarlar.bu çıktılardan bir bölümü daha ilerideki çıktıların girdisini oluşturmak üzere sisteme döner(geri bildirim)

1-sistem yaklaşımı

2-durumsallık yaklaşımı

3-teori Z