Yaratıcılığınızı Nasıl Geliştirebilirsiniz

Yaratıcılık nedir?" sorusuna verilebilecek pek çok cevap bulunabilir, belki de herkes kendi açısından bu cevabı verebilir. Kimisinin aklına yaratıcılık deyince Bethooven, Mozart gibi dahiler gelirken, kimisinin aklına Da Vinci, Picasso gelir. Kimisi için J.R.R Tolkien, kimisi için ise
Edison yaratıcıdır. Peki ama genel anlamda yaratıcılık nedir? Yaratıcılık kimlerde bulunur? Yaratıcılık geliştirilebilir mi?


Tüm bu sorulara birlikte cevap bulmaya çalışalım.Öncelikle "yaratıcılık
nedir?" sorusuna bakalım. Bunun için bazı tanımlara göz atmakta yarar var.


Yaratıcılık;


*Ressamların sahip olduğu bir şey


*Problemlere alışılmadık ya da orijinal bir yaklaşım


*Uyuşmaz bilişsel unsurların ya da fikirlerin bir araya getirilmesi


*Zahmete değer bir ürüne götüren süreç


*Karmaşık bir sistem olan beynin kendi kendine ortaya çıkan bir özelliği


*Yeni, işe yarar bir şeyin meydana getirilmesi


*Orijinal ve değerli bir şey üreten süreç


*Başkalarıyla aynı şeyi görmek ama farklı bir şey düşünmek


*İnsan olmanın yegane karakteristiği


*Tüm bu tanımlara siz kendi bakış açınızla bir tanım ekleyebilirsiniz
belkide, ama yukarıdaki tanımlar "Yaratıcılık nedir?" sorusuna bir nebze
olsun ışık tutmuştur sanıyorum.


*Zaman zaman düşünüp "Ben hiç yaratıcı değilim keşke daha yaratıcı
özelliklerim olsaydı" dediğiniz oldu mu? Eğer cevabınız evet ise bunun sizin
kaderiniz olmadığını söyleyebilirim. Araştırmalara göre; yaratıcı zekanın
orta ve üst seviyede IQ´su(zeka seviyesi) olan herkesin sahip olduğu,
üstelik geliştirebilceği bir zeka türü olduğunu biliyor muydunuz?


*Yapılan incelemelerde ve deneylerde; yaratıcılık doğuştan gelen bir yeti
olduğu ve araştırma gruplarının %70-%80 gibi bir bölümünde çeşitli
nedenlerle köreltilmiş olsa bile yaşam deneyimleri ve özel programlarla
yeniden kazanılabilir, güdülenebilir ve geliştirilebilir olduğu görülmüştür.


*Eğer Pranga üyesiyseniz ve şu anda bu yazıyı okuyorsanız, bu FRP ve
fantastik edebiyatla ilgilendiğinizi gösteriyor. FRP ´nin en temel
noktalarından biri yaratıcı olmaktan geçer. Fantastik edebiyat türündeki
eserleri yakından takip edenler bilecektir ki, daha önce gerçek hayatta
karşılaşmadığımız yaratıcı zeka ürünü pek çok dünyayla, karakterle ve ırkla
her an karşılaşabilirsiniz. FRP oynayanlar işe kendi karakterlerini
yaratmakla başlar , daha sonrasında kendi yarattığınız bu karaktere
yaratıcılığınızı kullanarak yeni özellikler katarsınız, bir süre sonra
bununla da yetinmeyip belki de kendi dünyanızı kurgulamaya başlarsınız.
Tıpkı o peri masallarındaki gibi gerçekte var olmayan şeyler vardır
dünyanızda. Yaratıcılık FRP ile ilgilenen herkesin yakından tanıdığı bir
olgudur. Önemli olan bu yaratıcılığı ne kadar kullandığımız, ne kadar
geliştirdiğimiz ya da yaratıcılığımızı kullanarak ne kadar üretkenlik
sergileyebildiğimizdir. Aslında yaratıcılığımızı geliştiren sır burada saklı
denebilir. Siz de bu türden yaratıcılık sergileyebilirsiniz, bunun için
öncelikle kendinize inanmanız ve bu konu üzerinde biraz çabalamanız
gerekebilir. Ancak unutmamanız gereken şey yaratıcı özelliklerden yoksun
olduğunuz fikrini asla aklınıza getirmemektir.


*Yaratıcılığı Geliştirmek: Sizlere yaratıcılığınızı geliştirmekle ilgili
bazı kısa bilgiler vermek istiyorum;


* Yaratıcılığınızı geliştirebilmenizin en önemli maddelerinden biri,
yaratıcı olabileceğinize inanmaktır. Bir şeyi yapabileceğinize
inanmalısınız. İnsanın yaratıcı girişimlerinin çevreden kabul göremeyeceği
gibi kimi korku ve ön yargılar, bizi yaratıcılıktan uzaklaştırabilir.
Aslında bir şeyleri deneyip, içimizdeki çocuğu yüreklendirmeli ve bir
çocuğun hayal gücü ve yaratıcılığına ulaşabilmeyi hedeflemeliyiz.


*Zihninizi yeni fikirlere açmalısınız, bunun için yakınsak düşünmeden
kurtulup ıraksak düşünme becerisini kazanmaya çalışmalısınız.


*Peki bu yakınsak ve ıraksak düşünme nedir?


*Yakınsak düşünme, ihtimalleri daraltmak ve en uygun çözüme "yakınsamak"
için bilgi ve mantık kurallarını uygulamak olarak tanımlanmıştır. Aklımıza
kolayca gelen ilk fikirler geçmiş deneyimlerimizden çıkardığımız
fikirlerdir. Bu tutumdaki kişi; yanlış yapma riskinden kaçan; belirsizlik
toleransı daha düşük; en iyi tek bir yol ya da doğru tek bir cevap olduğuna
inanan kişidir.


*Iraksak düşünme ise, olası çözümler hatırlama ya da yeni çözümler
üretmedir. Iraksak düşünme, yakınsak düşünmeye göre daha esnektir; yalnız
eldeki bilgilerle yetinmeyen bir düşünme yöntemidir; daha zengin fikirler
akımına açıktır ve dolayısıyla yeni çözümlere ve yaratıcılığa daha
yatkındır. Elimizdeki mevcut bilgiye dayanarak yeni, özgün ve yaratıcı
cevaplar üretmeyi gerektirir.


*Iraksak düşünme becerimizi ne kadar geliştirirsek yaratıcılığımızı
arttırmamıza o kadar yararı olacaktır. Bunun için tavsiye edilen bazı
alıştırmalar var. Bunlardan bazılarını örnekle belirtmek gerekirse;


*"Durumlar"; Örn: Düşünebildiğiniz kadar çok sayıda teker üzerinde hareket
eden şeyler.


*"Anlamsal birimler"; Örn: Uyumaya ihtiyaç duymamanın getireceği sonuçların
sıralanması.


*"Şekilsel Sınıflar"; Örn: Olabildiğince çok sayıda şekil kümeleri ya da
sınıflandırmaları bulmak.


*"Şekilsel birimler"; Örn: Temel geometrik şekillerden olabildiği kadar çok
sayıda nesne çizmek.


*Örnek Durumlar Testi alıştırmalarını yapmak için bir çok şeyi aklınıza
getirebilirsiniz Örn: Çatırdama, kayma, çıt sesi çıkarma, düşme, tekme atma,
şişme, tersyüz olma vb. Fiilleri bir sözlükten rastgele seçebilirsiniz ve bu
fiilleri ıraksak düşünme becerilerinizi geliştirmek için alıştırma yapmada
kullanabilirsiniz.


*Kullanımlar Testi denen bir testte çok bilinen "Bir tuğlayı/bir kibrit
çöpünü vs. kaç farklı şekilde kullanabilirsiniz? Sıralayınız" şeklindeki
sorulara cevap verilmesi gerekebilir. Alışkanlık olarak kendinizin ıraksak
düşündüğünüzü görürseniz, bilin ki yaratıcı zekanız hızlı bir şekilde
artmakta ve beyninizi daha iyi bir şekilde kullanmaktasınızdır.


*Diğer başka testler; kelime çağrışımı, iç içe yerleştirilmiş şekiller, bir
hikayenin sonunu bağlama, bir şey kurma, desen ve çizgi yorumları gibi
şeyler vardır. Bunlar gerçek dünyada kullandığımız yaratıcı süreçlerin
türlerini yansıtır.

*Bu tür zihin alıştırmaları sizi zihnen formda tutacaktır, böylece gerçek
problemlerle karşılaştığınızda başarı kazanma şansınız artar. Bu
alıştırmaların başka bir artısı ise zihinsel veri üssünüzü arttırmasıdır,
dolayısıyla yalnızken pek önemli gözükmeyen şeyler çok geçmeden faydalı
fikirler üretmenize kaynak teşkil edebilir.


*Yaratıcılığınızı geliştirmenin bir başka yolu da stresten ve baskıdan
kendinizi arındırmaya çalışmaktır. Araştırmalara göre insanlar herhangi bir
baskıdan ve stresten uzak oldukları zaman, kendi başlarına kalıp ortamdaki
diğer şeylerden kendilerini soyutlayabildiklerinde, çok daha yaratıcı
oldukları gözlemlenmiştir. Daha çok uykuya dalmadan önceki devrede, duş
alırken, araba kullanırken vb. zamanlarda yaratıcı düşüncelerin arttığı
görülmüştür. Bu sebeple baskı ve stres yapıcı şeylerden uzak durmaya
çalışmak yaratıcı düşüncelerinizin ortaya çıkması için önemlidir.

* Yine araştırmalar sonucu kişi baskı altındayken, gözlemlendiğinde, sınav
edildiğinin farkına vardığında, otorite altında olduğunda, bir işin
başarıyla tamamlanması karşılığında kendisine ödül verildiğinde
yaratıcılığının düştüğü görülmüştür.


*Yaratıcılığın önemli unsurlarından bir diğeri, kültür ve çevre
usurudur.İçinde bulunduğumuz ve yetiştiğimiz, din, dil, ırk, sosyal ve
coğrafi faktörler yaratıcılığı da etkiler.


*Yaratıcılıktaki bir diğer önemli faktör ise; motivasyondur. Eğer bir şey
yaratmak için yeterince motivasyonunuz yoksa, karşınıza çıkacak güçlüklere
kısa sürede yenilmeniz olasıdır. Görülmüştür ki yaratıcılıkta kendini
gerçekleştirme ihtiyacından doğan içsel motivasyonlar, dışsal motivasyonlara
göre çok daha fazla etkilidir.


*Tüm bunlara ek olarak, yaratıcılığınızı geliştirmek için; çok çalışmaktansa
akıllı çalışmayı hedeflemelisiniz, "Niye?" diye sormayı alışkanlık haline
getirmelisiniz, zihninizi esnetmelisiniz, tekdüzeliğe düşmemelisiniz,
düşünmeye vakit ayırmalı, karşı görüşü savunmalısınız, olayları başka bakış
açılarından görmelyi denemelisiniz.

*Aslında yaratıcılık ve yaratıcı zekamız ile ilgili söylenecek çok fazla şey
var, ama benim amacım içinizdeki yaratıcı gücü keşfedip onu kullanmaya
başlamanızı tetiklemekti. Eklemek istediğim bir şey daha var, yaratıcı
şeyler üretmeye başladığınız ilk seferlerde istediğiniz sonucu aldığınızı
düşündüğünüz zaman bu konuda bilgisine güvendiğiniz kişilerin eleştrilerine
önem verin. Eleştiriler olumsuz olsa dahi tekrar denemekten vazgeçmeyin,
çünkü yaratıcı zekanızı ve becerinizi tekrar ederek deneyerek, çalışarak
geliştirebilirsiniz, biraz sabırlı ve azimli olmayı gerektiriyor. Gerekli
özeni göstermek ve içinizde yaratıcı güç olduğuna inanmak o gücü dışarı
yansıtmanıza yardımcı olacaktır